Η προβληματική όραση, που εμφανίζεται στις διαθλαστικές ανωμαλίες, διορθώνεται με τη χρήση γυαλιών οράσεων ή φακών επαφής. Οριστική λύση στο πρόβλημα μπορεί να δοθεί με τη μόνιμη διόρθωση με laser για την αλλαγή της καμπυλότητας του κερατοειδούς ή τη χρήση ενδοφακών. Αυτές είναι μέθοδοι που εφαρμόζονται κατά περίπτωση ανάλογα με το πρόβλημα. Ο οφθαλμίατρος θα εξετάσει την κάθε περίπτωση, θα προσδιορίσει ποια διαθλαστική ανωμαλία ή συνδυασμό αυτών έχει ο ασθενής και θα προτείνει τις ενδεικνυόμενες λύσεις κατά περίπτωση.
Μυωπία
Στη μυωπία, όταν μια παράλληλη δέσμη ακτινών πέφτει στο μάτι, δεν εστιάζει πάνω στον αμφιβληστροειδή αλλά μπροστά από αυτόν. Αυτό μπορεί να οφείλεται είτε σε μεγάλο προσθιοπίσθιο άξονα του βολβού του ματιού (αξονική μυωπία) είτε σε μεγάλη διαθλαστική δύναμη του κερατοειδούς και του φακού (διαθλαστική μυωπία), είτε σε συνδυασμό των παραπάνω.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι μύωπες να βλέπουν θαμπά τα μακρινά αντικείμενα, αλλά καθαρά τα κοντινά αντικείμενα. Οι μύωπες συχνά μισοκλείνουν τα μάτια προσπαθώντας να εστιάσουν και να δουν καθαρά ένα μακρινό αντικείμενο.
Η μυωπία έχει αυξητικές τάσεις στην ανάπτυξη και στην εφηβεία και συνήθως σταθεροποιείται με την ολοκλήρωσή της. Επίσης η κληρονομικότητα παίζει ρόλο στην εμφάνισή της.
Εκφυλιστική μυωπία
Η εκφυλιστική μυωπία εκτός από τις οπτικές εκδηλώσεις με τη θολή όραση, συνοδεύεται και από εκφυλιστικές αλλοιώσεις των χιτώνων του ματιού. Οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις συνήθως παρατηρούνται σε υψηλούς μύωπες (άνω των 6 βαθμών μυωπίας) και ανιχνεύονται με βυθοσκόπηση κατά την οφθαλμολογική εξέταση.
Η σοβαρότερη επιπλοκή της υψηλής μυωπίας είναι η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, με ποσοστό εμφάνισης περίπου 5-8% και οφείλεται σε περιφερικές εκφυλίσεις του αμφιβληστροειδούς των μυώπων που οδηγούν στο σχηματισμό ρωγμών.
Για το λόγο αυτό στους υψηλούς μύωπες συστήνεται προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος με βυθοσκόπηση κάθε χρόνο.
Αστιγματισμός
Στον αστιγματισμό η διαθλαστική δύναμη του ματιού ποικίλλει στους διάφορους μεσημβρινούς με αποτέλεσμα τη μη ευκρινή αντίληψη των αντικειμένων.
Ο αστιγματισμός μπορεί να συνδυάζεται με μυωπία ή με υπερμετρωπία. Μικροί βαθμοί αστιγματισμού μπορεί να προκαλούν κοπιωπία μετά από παρατεταμένη οπτική εργασία, π.χ. μελέτη ή πολύωρη χρήση του υπολογιστή, ενώ μεγάλοι βαθμοί αστιγματισμού συνοδεύονται από μείωση της οπτικής οξύτητας.
Μια ιδιαίτερη και σπανιότερη περίπτωση αστιγματισμού είναι αυτή του ανώμαλου αστιγματισμού, που οφείλεται σε παθήσεις του κερατοειδούς όπως ο κερατόκωνος ή η ουλοποίηση του κερατοειδούς μετά από τραυματισμό. Αυτά τα είδη αστιγματισμού χρειάζονται ιδιαίτερη παρακολούθηση και αντιμετώπιση.
Πρεσβυωπία
Η πρεσβυωπία είναι η δυσκολία προσαρμογής των ματιών στην κοντινή απόσταση και εμφανίζεται συνήθως από τα 40 έτη και μετά. Οφείλεται στη μείωση της ελαστικότητας του φακού του ματιού, ο οποίος με την πάροδο των ετών σκληραίνει, κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια δυσχέρεια στη μεταβολή του σχήματός του. Έτσι ο φακός δεν μπορεί να αλλάξει σχήμα ώστε το μάτι να μπορέσει να προσαρμοστεί στην κοντινή απόσταση και να δει καθαρά.
Βασικό σύμπτωμα της πρεσβυωπίας είναι η μειωμένη όραση για κοντά. Στην αρχή της εμφάνισής της μπορεί κανείς να ανακουφιστεί απομακρύνοντας το έντυπο ή το αντικείμενο που θέλει να δει, με την πάροδο όμως των ετών και συνήθως έως τα 65 έτη, η πρεσβυωπία διαρκώς αυξάνεται με αποτέλεσμα η ανάγνωση να γίνεται όλο και πιο δύσκολη.
Υπερμετρωπία
Στην υπερμετρωπία μια παράλληλη δέσμη ακτινών που προσπίπτει στο μάτι, δεν εστιάζει πάνω στον αμφιβληστροειδή αλλά πίσω από αυτόν. Αυτό μπορεί να οφείλεται είτε στο μικρό προσθιοπίσθιο άξονα του ματιού (αξονική υπερμετρωπία) είτε σε μικρή διαθλαστική δύναμη του κερατοειδούς ή του φακού (διαθλαστική υπερμετρωπία). Συνήθως οφείλεται σε συνδυασμό των παραπάνω παραγόντων.
Ο υπερμέτρωπας δεν μπορεί να δει καθαρά ούτε τα μακρινά ούτε τα κοντινά αντικείμενα. Όταν ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός της προσαρμογής (η δυνατότητα αλλαγής του σχήματος του φακού ώστε να εστιάζουμε και σε κοντινές αποστάσεις) , η διαθλαστική δύναμη του ματιού αυξάνεται και έτσι η εστία μετακινείται προς τα εμπρός και το είδωλο σχηματίζεται πάνω στον αμφιβληστροειδή με αποτέλεσμα να βλέπει καθαρά.
Το αν ο υπερμέτρωπας έχει πρόβλημα με την όραση, εξαρτάται από την ηλικία του και το βαθμό της υπερμετρωπίας. Όσο νεώτερος είναι, τόσο μεγαλύτερο είναι το εύρος της προσαρμογής του και τόσο μεγαλύτερο βαθμό υπερμετρωπίας μπορεί να εξουδετερώσει.
Αυτή η υπερμετρωπία που αντιρροπείται από το μηχανισμό της προσαρμογής ονομάζεται λανθάνουσα υπερμετρωπία. Όταν όμως ο υπερμέτρωπας μεγαλώσει σε ηλικία, το εύρος της προσαρμογής μειώνεται και δεν μπορεί πια να «εξουδετερώσει» την υπερμετρωπία. Τότε ξεκινούν τα προβλήματα με την όραση, συνήθως πρώτα στην κοντινή όραση και αργότερα ακολουθεί μείωση και της μακρινής όρασης.
Η υπερμετρωπία είναι συχνό εύρημα στα μικρά παιδιά, έχει την τάση όμως να μειώνεται στη διάρκεια της ανάπτυξης. Σε ορισμένα παιδιά όμως ευθύνεται για ένα είδος στραβισμού που ονομάζεται προσαρμοστικός στραβισμός.