ΕΓΚΑΙΡΟΣ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Η υγεία των ματιών μας ξεκινά από τα πρώτα χρόνια της ζωή μας. Ο οφθαλμολογικός έλεγχος θέλει ιδιαίτερη προσοχή στις μικρές ηλικίες καθώς τα παιδιά αναπτύσσουν την όραση τους μέχρι περίπου το 8ο έτος. Ο έγκαιρος και τακτικός προληπτικός έλεγχος μπορεί να προλάβει προβλήματα της όρασης, τα οποία αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορεί να έχουν μόνιμη βλάβη των ματιών και της οπτικής οξύτητας, η οποία μπορεί να είναι μη αναστρέψιμη.

Συνήθη οφθαλμολογικά προβλήματα παιδιών

Στα παιδιά, από πολύ μικρή ηλικία, μπορεί να εμφανιστούν κάποια οφθαλμολογικά προβλήματα, με τα πιο συνηθισμένα να είναι:

• η αμβλυωπία

• ο στραβισμός

• οι διαθλαστικές ανωμαλίες όπως μυωπία, αστιγματισμός, υπερμετρωπία κ.α.

Κύριο μέλημα σε αυτές τις ηλικίες είναι να μην διαφύγουν στραβισμός (λανθάνων ή μη) και μια ανισομετρωπία (πχ μεγάλου βαθμού υπερμετρωπία ή μυωπία στον έναν οφθαλμό), που μπορούν να οδηγήσουν σε αμβλυωπία, το λεγόμενο «τεμπέλικο μάτι». Αυτές οι παθολογικές καταστάσεις, αν μείνουν αδιάγνωστες και χωρίς θεραπεία, οδηγούν σε μόνιμη μείωση της όρασης, μη αναστρέψιμη, που θα συνοδεύουν το παιδί σε όλη την ενήλικη ζωή του.

Προβλήματα έγκαιρου οφθαλμολογικού ελέγχου

Όπως προαναφέρθηκε, υπάρχουν οφθαλμολογικά προβλήματα που αν δεν διαγνωστούν έγκαιρα στα παιδιά ενδέχεται να οδηγήσουν σε μόνιμη απώλεια όρασης. Ποιά είναι όμως τα πρακτικά εμπόδια που πρέπει να ξεπεράσουν οι γονείς για να σκεφτούν την αναγκαιότητα του οφθαλμολογικού ελέγχου του παιδιού τους;

Το πρώτο εμπόδιο είναι η λανθασμένη κοινή πεποίθηση ότι για να μπορεί να γίνει οφθαλμολογικός έλεγχος στο παιδί θα πρέπει το παιδί να μπορεί να συνεννοηθεί με τον οφθαλμίατρο ή να μπορεί να διαβάζει. Όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει καθώς ο οφθαλμίατρος για παιδιά έχει τις γνώσεις, την πείρα και τα ειδικά μηχανήματα για να κάνει όλες τις απαραίτητες για το παιδί εξετάσεις.

Άλλο εμπόδιο είναι ότι πολλές φορές, αν και το παιδί τους μπορεί να παραπονιέται για την ποιότητα της όρασής του, οι γονείς του δεν μπορούν να αντιληφθούν το πρόβλημα είτε γιατί το παιδί δεν έχει το κατάλληλο λεξιλόγιο για να περιγράψει την κατάσταση είτε γιατί πιστεύουν ότι το παιδί υπερβάλει στις περιγραφές του ή θεωρούν αυτά που λέει ως δικαιολογία για να αποφύγει κάτι ή ότι τα λέει για να τραβήξει την προσοχή τους.

Εξάλλου αρκετά παιδιά δεν δίνουν σημασία σε προβλήματα όρασης και δεν τα αναφέρουν στους γονείς τους θεωρώντας ότι η κατάσταση που βιώνουν είναι φυσιολογική, αφού, μη έχοντας άλλες εμπειρίες, δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τι είναι παθολογικό και τι φυσιολογικό.

Άλλο ένα εμπόδιο είναι η αργή εξέλιξη που μπορεί να έχει ένα οφθαλμολογικό πρόβλημα, χωρίς έντονα, απότομα και θορυβώδη συμπτώματα που θα οδηγήσουν στον οφθαλμίατρο. Σε τέτοιες περιπτώσεις οι γονείς προγραμματίζουν την οφθαλμολογική εξέταση του παιδιού τους είτε λόγω της παρατηρητικότητας ενός εκ των γονέων ή λόγω της έναρξης της σχολικής δραστηριότητας του παιδιού. Στην τελευταία περίπτωση, ο έμπειρος δάσκαλος θα δει κάποια σημάδια δυσκολίας της όρασης του μαθητή και θα ενημερώσει τους γονείς ή θα το παιδί θα παραπονεθεί ότι δεν βλέπει στον πίνακα ή το παιδί θα έχει κάποια άλλα συμπτώματα λόγω της μη καλής όρασης όπως κούραση, κεφαλαλγία, πτώση της επίδοσής του στα μαθήματα, κ.α.

Πότε πρέπει να γίνεται οφθαλμολογική εξέταση στο παιδί;

Ο οφθαλμολογικός έλεγχος θα πρέπει να γίνεται:

• αμέσως μετά τη γέννηση
• στους 9-12 μήνες
• στην ηλικία των 3 ετών
• στην ηλικία των 5 ετών
• κάθε χρόνο το Σεπτέμβριο στην αρχή της σχολικής χρονιάς

Ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος και η θεραπεία είναι κομβικής σημασίας για την καλή όραση του παιδιού, που θα τον ακολουθεί και στην ενήλικη ζωή του. Είναι σημαντικό αν οι γονείς έχουν κάποια αμφιβολία για την ποιότητα όρασης του παιδιού τους ή για επιδείνωση της οπτικής οξύτητάς του, να επισκεφτούν τον οφθαλμίατρο χωρίς να περιμένουν να φτάσει η ώρα του τακτικού ελέγχου. Ενδέχεται το παιδί να μην έχει κάποιο οφθαλμολογικό πρόβλημα, όμως είναι προτιμότερο να εξεταστεί το παιδί χωρίς να υπάρχει πρόβλημα παρά να υπάρχει ένα πρόβλημα που παραβλέποντάς το θα δημιουργήσει μη αναστρέψιμη βλάβη στην όραση του παιδιού. Η κοινή ιπποκράτειος ρήση “καλύτερα να προλαμβάνεις παρά να θεραπεύεις” βρίσκει και στα οφθαλμολογικά προβλήματα την εφαρμογή της.