Το γλαύκωμα αποτελεί ένα σύνολο παθήσεων του ματιού που συνήθως συνδυάζονται με υψηλή ενδοφθάλμια πίεση και αλλοιώσεις στο οπτικό νεύρο και οδηγεί σε προοδευτική βλάβη του οπτικού νεύρου. Η ενδοφθάλμια πίεση ρυθμίζεται από το υδατοειδές υγρό, ένα διαυγές υγρό που κυκλοφορεί στο εσωτερικό του ματιού και η φυσιολογική τιμή της είναι μεταξύ 10 και 20 mmHg.
Επιπτώσεις του γλαυκώματος
Το γλαύκωμα μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε μια δεσμίδα ινών του οπτικού νεύρου τότε το αποτέλεσμα είναι η ελάττωση ή και η απώλεια της όρασης, στο τμήμα του οπτικού πεδίου που αυτή η δεσμίδα αντιστοιχεί. Οι νευρικές ίνες που καταστράφηκαν δεν αναγεννώνται και το τμήμα του οπτικού πεδίου στο οποίο ελαττώθηκε ή χάθηκε η όραση, δεν επανέρχεται.
Αν το γλαύκωμα δεν θεραπευτεί, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε τύφλωση και μάλιστα χωρίς να προκαλέσει έντονα συμπτώματα. Η πρώτη απώλεια στο οπτικό πεδίο είναι συνήθως λίγο επάνω ή κάτω από το κέντρο όταν ο γλαυκωματικός ασθενής κοιτάζει ευθεία. Αυτή η κατεστραμμένη περιοχή, εάν το γλαύκωμα μείνει αθεράπευτο, επεκτείνεται. Το κέντρο του οπτικού πεδίου προσβάλλεται τελευταίο, και τελικά ο ασθενής οδηγείται σε αυτό που ονομάζεται “σωληνοειδής όραση’’ γιατί είναι σαν να βλέπει μέσα από ένα σωλήνα.
Είδη γλαυκώματος
Υπάρχουν πολλές κατηγορίες γλαυκώματος όπως το γλαύκωμα ανοικτής γωνίας, το γλαύκωμα κλειστής γωνίας, το χρωστικό γλαύκωμα, το γλαύκωμα χαμηλής πιέσεως, το φαρμακογενές γλαύκωμα, το μετατραυματικό κ.ά.
Oι κυριότεροι τύποι γλαυκώματος είναι:
Χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας
Το χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας είναι η συχνότερη μορφή γλαυκώματος και ταυτόχρονα η πιο ύπουλη. Ύπουλη επειδή δεν δίνει συμπτώματα και αν ο ασθενής δεν κάνει ετήσιο προληπτικό οφθαλμολογικό έλεγχο, καταλήγει να ανακαλύψει ότι πάσχει από γλαύκωμα σε πολύ προχωρημένα στάδια, όταν πια τα οπτικά του πεδία και η περιφερική όραση έχουν επηρεαστεί ανεπανόρθωτα.
Στο χρόνιο γλαύκωμα η ενδοφθάλμια πίεση είναι υψηλή και ταυτόχρονα παρουσιάζονται αλλοιώσεις στο οπτικό νεύρο και εξασθένηση των οπτικών ινών. Για την διάγνωση του χρόνιου γλαυκώματος εκτός από την υψηλή πίεση πρέπει να συνυπάρχουν αλλοιώσεις στα οπτικά πεδία, αλλιώς μιλάμε μόνο για οφθαλμική υπέρταση ή υπερτονία.
Η κληρονομικότητα είναι σημαντικός παράγοντας για την εκδήλωση του γλαυκώματος. Όσοι έχουν συγγενή 1ου βαθμού με γλαύκωμα έχουν 5πλάσια πιθανότητα να εκδηλώσουν γλαύκωμα στη ζωή τους συγκριτικά με τον υπόλοιπο πληθυσμό.
Επίσης οι υψηλοί μύωπες μπορεί να εμφανίσουν συχνότερα γλαύκωμα ανοικτής γωνίας.
Το σημαντικότερο στοιχείο στην πορεία του γλαυκώματος είναι η έγκαιρη διάγνωση. Για το λόγο αυτό συστήνεται ετήσιος οφθαλμολογικός έλεγχος σε όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους από την ηλικία των 40 ετών και πάνω. Σε περίπτωση ύποπτου ευρήματος παρακολουθείται ο ασθενής με εξέταση οπτικών πεδίων και παχυμετρίας κερατοειδούς ή και με OCT οπτικών θηλών έτσι ώστε να αξιολογηθεί η κατάστασή του.
Θεραπεία
Στις περισσότερες περιπτώσεις γλαυκώματος και όταν αυτό ανιχνευθεί εγκαίρως, η θεραπεία συνίσταται στην τακτική χρήση θεραπευτικών κολλυρίων, συνήθως εφ`όρου ζωής.
Για πιο ανθεκτικές περιπτώσεις μπορεί να γίνει κάποιος συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής και laser όπως SLT(selective laser trabeculoplasty) ή και μόνο χρήση laser.
Τέλος, για τις πιο δύσκολες και ανθεκτικές μορφές που δεν ρυθμίζονται με τα προηγούμενα μέσα, υπάρχουν χειρουργικές επεμβάσεις που αποσκοπούν στο να σταθεροποιήσουν την ενδοφθάλμια πίεση των ματιών.
Γλαύκωμα κλειστής γωνίας ή οξύ γλαύκωμα
Το οξύ γλαύκωμα εμφανίζεται συνήθως σε μάτια που έχουν ανατομική προδιάθεση, δηλαδή έχουν από κατασκευής τους μια ανατομική ιδιαιτερότητα (στενή γωνία προσθίου θαλάμου). Πρόκειται για μάτια μικρά, υπερμετρωπικά, με μικρό κερατοειδή και αβαθή πρόσθιο θάλαμο.
Το οξύ γλαύκωμα εμφανίζεται συνήθως απότομα και δραματικά. Ο ασθενής αισθάνεται αφόρητο πόνο στο μάτι που αντανακλά στο κεφάλι και συχνά συνοδεύεται από ναυτία και τάση προς έμετο. Η όρασή του είναι θολή και το μάτι του κόκκινο. Η ενδοφθάλμια πίεση μπορεί να φτάσει και 70mmHg.
Πρόκειται για επείγουσα κατάσταση που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση με ενδοφλέβια θεραπεία. Αφού η πίεση ρυθμιστεί ακολουθεί επέμβαση με laser, yag laser ιριδοτομή, έτσι ώστε να μην επαναληφθεί τέτοια κρίση οξέος γλαυκώματος. Συνήθως γίνεται και στο άλλο μάτι προληπτική ιριδοτομή με το laser.